kazakistan nüfusu ne demek?

Kazakistan'ın demografisi, nüfus artışı, nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, sağlık, ekonomik durum, dini bağlantılar ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere Kazakistan nüfusunun demografik özelliklerini sıralamaktadır.

Demografik eğilimler

Resmi tahminler, Kazakistan'ın nüfusunu Aralık 2017 itibarıyla 18.137.300 olarak belirledi ve bunların %44'ü kırsal ve %56'sı kentsel nüfustur.¹ 2009 nüfus tahmini, Ocak 1999'daki son nüfus sayımında bildirilen nüfustan %6,8 daha yüksektir. Bu tahminler 2009 nüfus sayımıyla da doğrulanmıştır ve bu, 1989'dan sonra başlayan nüfus düşüşünün durdurulduğu ve tersine çevrildiği anlamına gelir.

Erkeklerin oranı %48,3, kadınların oranı ise %51.7'dir. Kazakların oranı %63,6, Ruslar %23,7, Özbekler %2,9, Ukraynalılar %2,1, Uygurlar %1,4, Tatarlar %1,3, Almanlar %1,1 ve %3,9 diğer etnik kökenlerden oluşmaktadır. Ülkenin ana unsuru olan Kazaklar dışında büyük bir yüzdeye sahip farklı etnik gruplar yaşamaktadır.

Kazakistan'daki ilk nüfus sayımı, 1897'de Rus İmparatorluğu yönetimi altında yapıldı ve nüfusu yaklaşık 4 milyon kişi olarak tahmin etti. Sonraki nüfus sayımları, 1939 yılına kadar bir büyüme göstermiş, 1922 ve 1933 kıtlıkları nedeniyle 13 yıl önce yapılan nüfus sayımına göre rakamlar 6.081 bine gerilemiştir.

Ancak 1939'dan bu yana nüfus, ilgili yıl sayımına göre 1989'da istikrarlı bir şekilde 16,5 milyona yükseldi. Resmi tahminler, nüfusun 1989'dan sonra artmaya devam ettiğini, 1993'te 17 milyona ulaştığını ve 1999 nüfus sayımında 15 milyona düştüğünü gösteriyor. Düşüş eğilimi, tahmini nüfusun 14,9 milyonda dibe vurduğu ve ardından yeniden büyümeye başladığı 2002 yılına kadar devam etti.² Önemli sayıda Rus Rusya'ya döndü. Kırsal nüfusun payı 1920'lerde %90'dan fazla iken 1970'lerden bu yana %50'nin altına düştüğünden, Kazakistan Sovyet döneminin ilk 50 yılında önemli bir kentleşme geçirdi.³

Kazakistan Nüfusu 1897–2018

Yıl (Ocak)	Nüfus (bin)	Kırsal, %	Kentsel, %	Kaynak
1897	4.000	n/a	n/a	nüfus sayımı
1926	6.198	n/a	n/a	nüfus sayımı
1939	6.081	72	28	nüfus sayımı
1959	9,295	56	44	nüfus sayımı
1970	13.001	50	50	nüfus sayımı
1979	14.685	46	54	nüfus sayımı
1989	16.537	43	57	nüfus sayımı
1999	14.953	43	57	nüfus sayımı
2009	15.982	46	54	nüfus sayımı
2018	18,137	44	56	tahmin

Veri kaynakları : Rusya İmparatorluğu Sayımından 1897 Nüfus. Sovyetler Birliği'nin İlk Tüm Birlik Sayımı'ndan 1926 Nüfusu. Nüfus 1939–1999 demoscope.ru'dan,⁴ 2002–2008 Kazakistan İstatistik Kurumu web sitesinden. İstatistiksel yıllıklardan, basılı yayınlardan 1939–1993 kırsal/kentsel paylaşımlar,⁵ Kazakistan İstatistik Kurumu web sitesinden 2002–2008.⁶ Kazakistan İstatistik Kurumu web sitesinden 2009–2014.⁷

2003 yılı itibarıyla Kazakistan'ın nüfusu konusunda Batılı kaynaklar arasında farklılıklar vardı. Birleşik Devletler hükümet kaynakları ve CIA World Fact Book ve US Census Bureau International Data Base 2003 nüfusunu 15.340.533 olarak bildirirken, Dünya Bankası 2002 tahminini 14.858.948 olarak vermiştir.⁸

Önemli istatistikler

Doğumlar ve ölümler

	Ortalama Nüfus	Canlı Doğum<sup>1</sup>	Ölüm<sup>1</sup>	Doğal Değişim<sup>1</sup>	Doğum oranı (1000 kişide)	Ölüm oranı (1000 kişide)	Doğal Değişim (1000 kişide)	Doğurganlık oranı
1950	6,703,000	254,169	79,005	175,164	37.9	11.8	26.1
1951	6,946,000	272,354	80,553	191,801	39.2	11.6	27.6
1952	7,133,000	265,235	85,241	179,994	37.2	12.0	25.2
1953	7,271,000	262,758	73,930	188,828	36.1	10.2	26.0
1954	7,528,000	278,420	76,092	202,328	37.0	10.1	26.9
1955	7,992,000	299,854	73,283	226,571	37.5	9.2	28.3
1956	8,426,000	305,430	64,807	240,623	36.3	7.7	28.6
1957	8,722,000	326,766	68,050	258,716	37.5	7.8	29.7
1958	9,077,000	336,020	62,680	273,340	37.0	6.9	30.1
1959	9,516,000	349,794	69,602	280,192	36.8	7.3	29.4
1960	9,996,000	372,595	65,667	306,928	37.2	6.6	30.7
1961	10,480,000	377,789	68,610	309,179	36.1	6.5	29.5
1962	10,958,000	369,002	70,952	298,050	33.7	6.5	27.2
1963	11,321,000	346,084	67,218	278,866	30.6	5.9	24.6
1964	11,610,000	324,412	66,197	258,215	27.9	5.7	22.2
1965	11,909,000	314,533	69,803	244,730	26.4	5.9	20.6
1966	12,185,000	307,905	69,402	238,503	25.3	5.7	19.6
1967	12,456,000	301,715	71,824	229,891	24.2	5.8	18.5
1968	12,694,000	296,882	73,496	223,386	23.4	5.8	17.6
1969	12,901,000	297,129	78,660	218,469	23.0	6.1	16.9
1970	13,106,000	301,451	77,619	223,832	23.0	5.9	17.1
1971	13,321,000	317,423	79,881	237,542	23.8	6.0	17.8
1972	13,534,000	318,551	85,122	233,429	23.5	6.3	17.2
1973	13,742,000	321,075	90,282	230,793	23.4	6.6	16.8
1974	13,955,000	338,291	93,582	244,709	24.2	6.7	17.5
1975	14,136,000	343,668	101,865	241,803	24.3	7.2	17.1
1976	14,279,000	350,362	103,892	246,470	24.5	7.3	17.3
1977	14,425,000	349,379	105,376	244,003	24.2	7.3	16.9
1978	14,589,000	355,337	107,293	248,044	24.4	7.4	17.0
1979	14,743,000	354,320	113,687	240,633	24.0	7.7	16.3
1980	14,884,000	356,013	119,078	236,935	23.9	8.0	15.9
1981	15,033,000	367,950	120,974	246,976	24.5	8.0	16.4
1982	15,185,000	373,416	120,165	253,251	24.6	7.9	16.7
1983	15,334,000	378,577	123,807	254,770	24.7	8.1	16.6
1984	15,481,000	399,403	129,796	269,607	25.8	8.4	17.4
1985	15,623,000	396,929	126,786	270,143	25.4	8.1	17.3
1986	15,776,000	410,846	119,149	291,697	26.0	7.6	18.5
1987	15,948,000	417,139	122,835	294,304	26.2	7.7	18.5
1988	16,188,000	407,116	126,898	280,218	25.3	7.9	17.4
1989	16,243,000	382,269	126,378	255,891	23.5	7.8	15.8
1990	16,328,000	362,081	128,576	233,505	22.2	7.9	14.3
1991	16,405,000	353,174	134,324	218,850	21.5	8.2	13.3	2.67
1992	16,439,000	337,612	137,518	200,094	20.5	8.4	12.2	2.62
1993	16,381,000	315,482	156,070	159,412	19.3	9.5	9.7	2.54
1994	16,146,000	305,624	160,339	145,285	18.9	9.9	9.0	2.43
1995	15,816,000	276,125	168,656	107,469	17.5	10.7	6.8	2.21
1996	15,578,000	253,175	166,028	87,147	16.3	10.7	5.6	2.02
1997	15,334,000	232,356	160,138	72,218	15.2	10.4	4.7	1.93
1998	15,072,000	222,380	154,314	68,066	14.8	10.2	4.5	1.81
1999	14,939,000	217,578	147,416	70,162	14.6	9.9	4.7	1.79
2000	14,915,000	222,054	149,778	72,276	14.9	10.0	4.8	1.88
2001	14,910,000	221,487	147,876	73,611	14.9	9.9	4.9	1.84
2002	14,931,000	227,171	149,381	77,790	15.2	10.0	5.2	1.88
2003	15,002,000	247,946	155,277	92,669	16.5	10.4	6.2	2.03
2004	15,126,000	273,028	152,250	120,778	18.0	10.1	8.0	2.21
2005	15,281,000	278,977	157,121	121,856	18.3	10.3	8.0	2.22
2006	15,463,000	301,756	157,210	144,546	19.5	10.2	9.3	2.36
2007	15,659,000	321,963	158,297	163,666	20.6	10.1	10.5	2.47
2008	15,870,000	356,575	152,706	203,869	22.5	9.6	12.8	2.68
2009	16,093,000	356,378	143,238	213,140	22.1	8.9	13.2	2.55
2010	16,322,000	367,942	146,370	221,572	22.5	8.9	13.6	2.60
2011	16,557,000	372,801	144,944	227,857	22.5	8.7	13.8	2.59
2012	16,791,000	381,005	142,880	238,125	22.7	8.5	14.2	2.62
2013	17,035,000	393,421	137,630	255,791	22.7	8.0	14.7	2.64
2014	17,289,000	401,066	132,236	268,830	23.1	7.6	15.5	2.76
2015	17,557,000	398,561	131,867	266,694	22.7	7.5	15.2	2.73
2016	17,818,000	400,940	132,373	277,567	22.5	7.4	15.6	2.80
2017	18,014,000	390,520	130,033	260,487	21.7	7.2	14.5	2.73
2018	18,137,000	397,947	130,515	267,432	21.8	7.1	14.7	2.84
2019	18,396,000	403,064	133,489	269,575	21.8	7.2	14.6	2.90
2020	18,632,000	425,625	162,613	263,012	22.4	8.6	13.8	3.13
2021	18,880,000	450,652	183,357	267,295	23.4	9.5	13.9	3.32

Önemli istatistikler

⁹ Doğumlar:

Ocak-Mart 2020: 92,712 (19.9)
Ocak-Mart 2021: 100,454 (21.4)

Ölümler:

Ocak-Mart 2020: 31,220 (6.7)
Ocak-Mart 2021: 36,140 (7.7)

Doğal artış:

Ocak-Mart 2020: 61,492 (13.2)
Ocak-Mart 2021: 64,314 (13.7)

Nüfusun yapısı ¹⁰

Nüfusun yapısı (01.01.2021) (Tahminler) :

Yaş grubu	Erkek	Kadın	Toplam	%
Toplam	9 160 399	9 719 153	18 879 552	100
0-15	2 980 297	2 809 236	5 789 533	30.7
16-62(59)	5 524 137	5 485 235	11 009 372	58.3
63(60)+	655 965	1 424 682	2 080 647	11.0

15 yaş altı çalışma yaşının altında, 63 yaş üstü(60) yaş grubu çalışma yaşının üstünde (erkekler için 63, kadınlar için 60 yaş) kabul edilmektedir.

Toplam doğurganlık hızı

Kazakistan bölgelerine göre toplam doğurganlık hızı: Mangystau - 3,80, Güney Kazakistan - 3,71, Kızılorda - 3,42, Atırav - 3,29, Jambıl - 3,20, Aktöbe - 2,70, Almatı (eyalet) - 2,65, Almatı (şehir) - 2,65, Astana Şehri - 2.44, Batı Kazakistan - 2.29, Akmola - 2.19, Doğu Kazakistan - 2.07, Karagandı - 2.04, Pavlodar - 1.98, Kuzey Kazakistan - 1.72, Kostanay - 1.70, Kazakistan Cumhuriyeti - 2.65. Böylece, doğu ve kuzeyde daha gelenekçi ve dindar güney ve batıda doğurganlık oranının daha yüksek, Slav ve Alman nüfus oranının hala nispeten yüksek olduğu kuzey ve doğuda daha düşük olduğu görülebilir.¹¹¹²¹³

1999 yılında Kazakistan Nüfus ve Sağlık Araştırması'na göre, Kazaklar için TDH 2,5, Ruslar için TDH 1,38 idi. 1989'da Kazaklar ve Ruslar için TDH sırasıyla 3.58 ve 2.24 idi.¹⁴

Etnik kökene göre kadın başına toplam doğurganlık hızı	1989	1995	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006
Kazak kadınları	3.58	3.11	2.50	2.12	2.11	2.14	2.30	2.52	2.54	2.73
Rus kadınları	2.24	1.69	1.38	1.18	1.17	1.21	1.30	1.36	1.35	1.38
Ukraynalı kadınlar				1.60	1.59	1.60	1.71	1.76	1.73	1.80
Özbek kadınlar				2.90	2.92	2.88	3.10	3.39	3.32	3.43

Doğumda beklenen yaşam süresi

dönem	yaşam süresi	dönem	yaşam süresi
1950–1955	55.1	1985–1990	67.5
1955–1960	57.3	1990–1995	65.5
1960–1965	59.5	1995–2000	63.0
1965–1970	61.7	2000–2005	64.6
1970–1975	63.3	2005–2010	66.0
1975–1980	64.3	2010–2015	69.1
1980–1985	65.9

Kaynak: BM Dünya Nüfus Beklentileri ¹⁵

Etnik gruplar

Etnik Bileşenlerin Tarihi

Kazakistan'ın aslî etnik grubu Kazakların tarihi, 15. yy'da Türk ve bazı Türk-Moğol kabilelerinin birleşerek Altın Orda Devletinin varisi olan Kazak Hanlığı'na kadar uzanmaktadır. Bağlı oldukları ulusal kimlik ve kültür ile Rus kolonizasyonuna kadar topraklarda mutlak çoğunluğu oluşturdular.

Rusların Kazakistan topraklarında ilerlemesi, Kazakların Batı Moğol Kalmıkları tarafından tekrarlanan saldırılara karşı koruma karşılığında Rus yönetimini sözde kabul ettikleri 18. yüzyılın sonlarında başladı. 1890'larda Rus köylüleri Kuzey Kazakistan'ın verimli topraklarına yerleşmeye başladılar ve bu olay birçok Kazak'ın yeni otlak alanları aramak için doğuya, Çin topraklarına doğru hareket etmesine neden oldu. Orenburg ve Taşkent arasındaki Trans-Aral Demiryolunun 1906'da tamamlanması, Rus kolonizasyonunu daha da kolaylaştırdı.¹⁶¹⁷ İlk kolektifleştirilmiş çiftlikler 1921'de Kazakistan'da açıldı ve ağırlıklı olarak Ruslar ve Sovyet sürgünleri tarafından dolduruldu. 1930'da, birinci Beş Yıllık Plan'ın bir parçası olarak, Kazak Merkez Komitesi, göçebelerin yerleşikleştirilmesine ve kolektifleştirilmiş çiftliklere dahil edilmesine karar verdi. Bu hareket, 1930 ile 1933 yılları arasında etnik Kazakların tahminen %40'ının (1,5 milyon) yaşamını yitirdiği yıkıcı bir kıtlıkla sonuçlandı.¹⁸ Yüz binlercesi de Çin, İran ve Afganistan'a kaçtı. Kıtlık, Kazakları Kazakistan'da bir azınlık haline getirdi ve ancak cumhuriyet 1991'de bağımsızlığını kazandıktan sonra Kazaklar, Kazakistan'da küçük bir demografik çoğunluğu geri kazandılar.¹⁹

2009 nüfus sayımına göre, Kazakistan'ın etnik bileşimi yaklaşık olarak: %63.1 Kazak, %23.7 Rus, %2.9 Özbek, %2.1 Ukraynalı, %1.4 Uygur, %1.3 Tatar, %1.1 Alman, %1 Kırgız ve <%1 Koreli, Türk, Azeri, Beyaz Rus, Dungan, Kürt, Tacik, Leh, Çeçenlerden oluşmaktadır.²⁰

Etnik Grup	census 1897<sup>1</sup>	census 1926<sup>2</sup>	census 1939<sup>3</sup>	census 1959<sup>4</sup>	census 1970<sup>5</sup>	census 1979<sup>6</sup>	census 1989<sup>7</sup>	census 1999<sup>8</sup>
Nüfus	%	Nüfus	%	Nüfus	%	Nüfus	%	Nüfus
Kazaklar	3,392,751	82.9	3,627,612	58.5	2,327,625	37.8	2,794,966	30.0
Ruslar	454,402	11.1	1,275,055	20.6	2,458,687	40.0	3,974,229	42.7
Özbekler	29,564	1.3	129,407	2.1	120,655	2.0	136,570	1.5
Ukraynalılar			860,201	13.9	658,319	10.7	762,131	8.2
Uygurlar			11,631	0.2	35,409	0.6	59,840	0.6
Tatarlar	55,984	1.1	79,758	1.3	108,127	1.8	191,802	2.1
Almanlar			51,094	0.8	92,571	1.5	659,800	7.1
Koreliler			42	0.0	96,453	1.6	74,019	0.8
Türkler			46	0.0	523	0.0	9,916	0.1
Azeriler			20	0.0	12,996	0.2	38,362	0.4
Belaruslular			25,584	0.4	31,614	0.5	107,463	1.2
Polonyalılar			3,742	0.1	54,809	0.9	53,102	0.6
Çeçenler			3	0.0	2,639	0.0	130,232	1.4
Dunganlar			8,455	0.1	7,415	0.1	9,980	0.1
Tacikler			7,599	0.1	11,229	0.2	8,075	0.1
Kürtler					2,387	0.0	6,109	0.1
Kırgızlar			10,200	0.2	5,033	0.1	6,810	0.1
Diğerleri			108,016	1.7	124,611	2.0	286,441	3.1
Toplam		6,198,465	6,151,102	9,309,847	12,848,573	14,684,283	16,464,464	14,981,281
<small><sup>1</sup> Excluding the Kara-Kalpak AO; source:.²¹ <sup>2</sup> Source:.²² <sup>3</sup> Source:.²³ <sup>4</sup> Source:.²⁴ <sup>5</sup> Source:.²⁵ <sup>6</sup> Source:.²⁶ <sup>7</sup> Source:</small>

1897–1999 arasında Kazakistan Nüfusu

Etnik Grup	census 2009<sup>8</sup>	2014<sup>9</sup>	2020<sup>10</sup>
Nüfus	%	Nüfus	%
Kazaklar	10,096,763	63.1	11,244,547
Ruslar	3,793,764	23.7	3,685,009
Özbekler	456,997	2.9	521,252
Uygurlar	224,713	1.4	246,777
Ukraynalılar	333,031	2.1	301,346
Tatarlar	204,229	1.3	203,108
Almanlar	178,409	1.1	181,928
Türkler	97,015	0.6	104,792
Azeriler	85,292	0.5	98,646
Koreliler	100,385	0.6	105,400
Dunganlar	51,944	0.3	62,029
Belaruslular	66,476	0.4	60,295
Tajikler	36,277	0.2	42,143
Kürtler	38,325	0.2	42,312
Çeçenler	31,431	0.2	32,252
Polonyalılar	34,057	0.2	32,661
Kırgızlar	23,274	0.2	29,803
Diğerleri	157,215	1.0
Toplam	16,009,597	17,160,774	18,631,779
<small><sup>8</sup> Source: <sup>9</sup> Source:²⁷<sup>10</sup> Source:²⁸</small>

Population of Kazakhstan according to ethnic group 2009–2020

Din

Kazakistan'da baskın din Hanefi İslam'dır. Nüfusun %70'i Müslümandır. En yaygın ikinci inanç ise Ortodoks Hristiyanlıktır. 2019 verilerine göre ülkede %2.9 oranında ateist bulunmaktadır. Kalan yüzdeler ise inancını belirtmeyen ve Tengricilik gibi geleneksel inançlardır.

Kaynakça

Dış bağlantılar

Güncel veriler için bu siteleri kullanın.

Orijinal kaynak: kazakistan nüfusu. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

, Statistical Agency of the Republic of Kazakhstan ↩
Population dynamics and ethnic composition of Kazakhstan in the second half of the 20th century , Demoscope Weekly, No. 103-104, 3–16 March 2003 ↩
Statistical Yearbook of Kazakhstan, Almaty, various years since 1980 ↩
↩
↩
↩
1 Statistical Agency of the Republic of Kazakhstan ↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
Olcott, M. B. (1995). ↩
Pierce, A. R. (1960) Russian Central Asia, 1867-1917: A study in colonial rule. ↩
Pianciola, N. (2001). ↩
↩
Central Intelligence Agency. (2014). ↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩